[ U nang buồng trứng ] Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa hiệu quả năm 2021

U nang buồng trứng là căn bệnh thường gặp, chiếm 3,6% các bệnh phụ khoa. Bệnh có thể xuất hiện ở chị em phụ nữ bất cứ lứa tuổi nào nhưng ít gặp ở phụ nữ đã mãn kinh. Bệnh u nang buồng trứng nếu không sớm có biện pháp can thiệp và chữa trị sẽ dễ dẫn đến những biến chứng đặc biệt là ung thư buồng trứng, gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và tính mạng.

U nang buồng trứng là bệnh gì?

Buồng trứng là bộ phận nhỏ có hình hạt đậu, chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống sinh sản của người phụ nữ. Mỗi người phụ nữ sẽ có 2 buồng trứng ở hai bên tử cung. U nang buồng trứng là tình trạng bất thường ở trên hoặc bên trong buồng trứng có chất dịch hoặc chất rắn như đã đậu phát triển một cách bất thường.

Các khối u nang có thể là những mô mới khác thường cũng có thể là sự tích tụ dịch tạo nên. Trong đó có khoảng 90% là khối u lành tính (ít có khả năng gây ung thư), 10% các khối u phát triển thành ác tính. Các loại u nang lành tính có thể là u nang chức năng, u nang bì, u nang tuyến, u nang lạc nội mạc tử cung.

Kích thước của khối u nang buồng trứng có thể từ vài mm đến vài cm, chúng có các dạng khác nhau. Cần lưu ý đến trường hợp xoắn u nang là biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng nhất là ở những chị em phụ nữ trên 30 tuổi.

Các loại u nang buồng trứng thường gặp

U nang buồng trứng có nhiều loại khác nhau trong đó có u nang dạng bì, u nang lạc nội mạc tử cung, u nang chức năng. Phổ biến nhất là u nang chức năng (u nang noãn và nang hoàng thể).

• U nang buồng trứng: mỗi chu kỳ kinh nguyệt trứng phát triển trong túi với các nang trứng bên trong buồng trứng. Nếu các nang hoặc tú này vỡ ra sẽ giải phóng trứng. Các nang trứng bị vỡ, dịch bên trong nang sẽ hình thành bên trong buồng trứng.
• U nang Corpus: là khi các túi nang vỡ ra khi giải phóng trứng, nếu túi này không vỡ và không giải phóng dịch nang, dịch sẽ bổ sung để tích tụ bên trong gây ra u nang hoàng thể.
• U nang quái: là tình trạng các nang phát triển buồng trứng có thể chứa tóc, các mô hoặc chất béo
• U nang tuyến: là sự tăng trưởng các khối u nang không ung thư và có thể xuất hiện bên ngoài buồng trứng.
• U lạc nội mạc tử cung: là tình trạng các mô thường phát triển bên trong tử cung và phát triển ở bên ngoài tử cung, chúng bán vào buồng trứng dẫn đến tình trạng u nang.

Ở một số chị em phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang làm buồng trứng chứa lượng nang nhỏ gây chèn ép buồng trứng. Nếu không sớm được điều trị tình sẽ gây nên những biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân gây u nang buồng trứng là do đâu?

Theo các báo cáo y tế cho thấy, nguyên nhân gây u nang buồng trứng là do những vấn đề liên quan đến sự thay đổi hormone hoặc các bệnh lý liên quan như: lạc nội mạc tử cung, buồng trứng đa nang... trong đó có các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Gặp phải các vấn đề về hormone: khi các khối u nang xuất hiện do các vấn đề về hormone khi bạn sử dụng các loại thuốc hỗ trợ rụng trứng gây nên. Ngoài ra, sự rối loạn hormone HCG trong thời kỳ mang thai cũng sẽ làm hình thành các u nang lutein cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.
• Sự xuất hiện các nang không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt: sự xuất hiện các khối u nang không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt như: nang lạc nội mạc tử cung, u nang bì, u nang tuyến...
• Các nang trứng phát triển không đầy đủ: các nang trứng phát triển không hoàn thiện, không hấp thu được chất dinh dưỡng. Khi các nang trứng không hấp thu được chất lỏng sẽ tạo thành các khối u nang cơ năng. Đa số các trường hợp u nang lành tính và sẽ tự biến mất.
• Sự phát triển quá mức của thể vàng: nếu thể vàng phát triển mạnh mà không tự teo đi vào giai đoạn cuối vòng kinh sẽ gây nên tình trạng rối loạn kinh nguyệt. Nguyên nhân có thể do hình thành u nang khi kinh nguyệt xáo trộn làm tăng nguy cơ u nang hoàng thể.

Ngoài những nguyên nhân gây u nang buồng trứng trên đây, tình trạng này còn có thể do một số trường hợp khác như do chị em đang mang thai ở giai đoạn đầu, bị nhiễm trùng vùng chậu. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc u nang buồng trứng cũng có thể được đề cập như: từng bị u nang, chu kỳ kinh nguyệt không đều, chị em bị thừa cân hoặc béo phí, gia đình có người mắc bệnh u nang...

Dấu hiệu và triệu chứng u nang buồng trứng

Như đã nói ở trên, u nang buồng trứng có nhiều loại khác nhau, trong đó có 90% là khối u nang lành tính. Các khối u nang này phát triển âm thầm với các triệu chứng mơ hồ thậm chí không nên những dấu hiệu bất thường, chúng thậm chí không cần điều trị mà tự hết. Bạn có thể nhận biết các dấu hiệu như sau:

1. Đau ở vùng chậu hoặc thắt lưng, đùi

Các cơn đau thường mơ hồ ở vùng chậu, đau dọc thắt lưng hoặc ở vùng đùi. Triệu chứng này khá phổ biến do sự chèn ép của các khối u lên các bộ phận hoặc các dây thần kinh ở sau xương chậu.

2. Đau tức bụng dưới

Khi các khối u phát triển với kích thước lớn sẽ làm khó chịu cho người bệnh ở vùng bụng dưới. Thậm chí người bệnh còn thấy chướng bụng, sờ thấy khối u, bụng to.

3. Buồn nôn và nôn

U nang buồng trứng khiến người bệnh có cảm giác đầy hơi hằng ngày, nôn và buồn nôn. Nếu bạn có triệu chứng này thì cần cảnh giác với những tế bào ác tính vì các khối u ác tính không vỡ mà sẽ ung thư gây hoại tử và nhiễm trùng.

4. Đi tiểu liên tục

Dấu hiệu này có thể cảnh báo nhiều căn bệnh khác nhau trong đó có những bệnh liên quan đến bàng quang, đường tiết niệu, huyết áp... điều này là bởi các khối u nang chèn ép lên bàng quang khiến bạn có cảm giác buồn tiểu nhiều hơn nhưng khi đi tiểu lại đau buốt và bứt rứt.

5. Đau khi quan hệ tình dục

Khi quan hệ tình dục nếu bạn thấy đau bụng ở 1 bên nhiều hơn bên còn lại thì nên nghĩ đến bệnh u nang buồng trứng. Điều này là bởi các khối u nang phát triển với kích thước lớn, nằm ở ngay cổ tử cung làm cản trở quá trình quan hệ.

6. Chu kỳ kinh nguyệt bị thay đổi

Tình trạng rối loạn kinh nguyệt hay chu kỳ kinh nguyệt bất thường có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh phụ khoa trong đó có những bệnh liên quan đến buồng trứng. Do vậy, nếu bạn thấy chu kỳ kinh nguyệt bất thường thì nên đi khám để loại trừ nguy cơ mắc bệnh.

7. Tăng hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân

Đây có thể không phải là dấu hiệu điển hình nhưng nếu bạn thấy tăng cân hoặc giảm cân bất thường kèm theo các dấu hiệu nêu trên thì nên đi thăm khám để được phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

U nang buồng trứng có nhiều dấu hiệu đi kèm, ngoài những dấu hiệu điển hình trên đây bạn còn có thể gặp phải những triệu chứng như: khó thụ thai mặc dù không sử dụng các biện pháp ngừa thai nào, cảm thấy no lâu dù không ăn nhiều, vú mất đàn hồi, thở gấp, khó thở...

U nang buồng trứng có nguy hiểm không?

U nang buồng trứng được chia ra thành 2 loại là u nang cơ năng và u nang thực thể. Trong đó u nang cơ năng thường lành tính và có thể tự biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên nếu u nang thực thể thì có thể gây nguy hiểm, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Các biến chứng mà bạn có thể gặp phải bao gồm:

• Vỡ nang: nếu áp lực dịch ở khối u nang quá lớn sẽ làm vỡ u nang, người bệnh sẽ thấy đột ngột đau bụng, đau liên tục ở vùng hạ vị, 2 hố chậu, phản ứng vỡ nang gây chảy máu trong dễ dẫn đến mất máu. Bệnh nhân sẽ dẫn đến nhiễm khuẩn, bụng trướng, phúc mạc bị phản ứng, u dính, ít di động, ấn thấy đau.
• Chèn ép các tạng xung quanh: khi các khối u phát triển trong thời gian dài, kích thước các khối u lớn sẽ làm chèn ép các bộ phận xung quanh gây nên các triệu chứng đái rắt, táo bón, ứ nước ở bể thận, chèn ép tĩnh mạch chủ dưới gây tuần hoàn bàng hệ, cổ trưởng, phù hai chi dưới...
• Xoắn u nang: biến chứng này có thể xảy ra ở bất cứ loại u nào kể cả những u nhỏ, có cuống, không dính. Nguyên nhân là do tuần hoàn máu ở buồng trứng bị ngưng trên nên người bệnh sẽ thấy có những triệu chứng khó chịu ở bụng như bụng chướng, ấn đau hạ vị, phản ứng ở thành bụng...
• Ảnh hưởng đến khả năng thụ thai: mặc dù không phải tất cả các loại u nang đều ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nhưng u nang thực thể có thể làm ảnh hưởng đến khả năng thụ thai, làm tăng nguy cơ vô sinh.

Bên cạnh những biến chứng nguy hiểm nêu trên đây, các triệu chứng u nang buồng trứng còn gây ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt, phiền toái trong sinh hoạt vợ chồng.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị u nang buồng trứng

U nang buồng trứng gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm do đó khi thấy các triệu chứng bệnh bạn nên thăm khám và điều trị bệnh sớm. Để quá trình điều trị bệnh hiệu quả, trước hết bạn cần được thăm khám để xác định nguyên nhân cũng như loại u nang đang mắc phải.

1. Phương pháp chẩn đoán u nang buồng trứng

Chẩn đoán bệnh u nang các bác sĩ có thể khám vùng chậu, siêu âm khối u nang. Có thể các khối u nang sẽ tự biến mất, vì vậy nếu kích thước u nang nhỏ các bác sĩ sẽ theo dõi và hẹn tái khám từ 6 đến 8 tuần.

Nếu các khối u nang có kích thước lớn hoặc có sự thay đổi đặc biệt khi siêu âm thì chị em sẽ phải thực hiện các xét nghiệm kiểm tra xem có mang thai không, đo nồng độ nội tiết ở buồng trứng, tầm soát ung thư buồng trứng.

2. Điều trị ung thư buồng trứng hiệu quả

Điều trị ung thư buồng trứng sẽ cần được căn cứ vào từng loại u nang và nguyên nhân xuất hiện. Trong đó, có 90% trường hợp ung thư buồng trứng không cần điều trị đặc biệt là u nang chức năng sẽ tự biến mất sau 8 đến 12 tuần.

Nếu trong trường hợp bạn bị u nang tái phát thường xuyên các bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng một số loại thuốc dạng thuốc tránh thai. Các loại thuốc này sẽ làm giảm nguy cơ u nang buồng trứng tái phát. Tuy nhiên, chúng không thể làm giảm kích cỡ khối u.

U nang buồng trứng khi nào cần mổ? Một số trường hợp bị u nang buồng trứng sẽ cần chỉ định thực hiện phẫu thuật như: các khối u nang phức tạp, triệu chứng bệnh khó chịu, kích thước u nang lớn, bệnh nhân mãn kinh hoặc tiền mãn kinh.

Nếu các nang bì hoặc u nang tuyến của buồng trứng có thể sẽ lớn hơn, chúng cũng có thể di chuyển và xoắn vặn gây nhiều biến chứng như thiếu máu, hoại tử và đau cấp cứu cũng sẽ được chỉ định mổ gấp.

Sau khi phẫu thuật thường các nang này sẽ được mang đi sinh thiết để kiểm tra xem là u lành hay u ác. Nếu khối u nang là ung thư cần cắt bỏ tử cung, ống dẫn trứng, buồng trứng và thực hiện hóa trị hoặc xạ trị.

Tùy vào tình trạng và sức khỏe của người bệnh mà các bác sĩ sẽ đưa ra lựa chọn điều trị phù hợp. Người bệnh nên tuyệt đối tuân thủ theo những chỉ định này để việc điều trị u nang buồng trứng hiệu quả.

Phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe khi bị u nang buồng trứng

U nang buồng trứng có thể gia tăng về kích thước cũng có thể gây nên những biến chứng nguy hiểm. Chính vì vậy, bên cạnh việc điều trị và theo dõi sức khỏe theo chỉ định của bác sĩ bạn cũng cần chú ý:

• Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt và báo cho bác sĩ nếu có những bất thường nào xuất hiện
• Không nên tự ý sử dụng thuốc khi bị u nang ở buồng trứng hoặc tự ý bỏ thuốc mà không hỏi ý kiến các bác sĩ
• Thực hiện khám phụ khoa định kỳ để kiểm soát và theo dõi những bất thường ở buồng trứng.
• Sử dụng những loại thực phẩm tốt cho sức khỏe, hạn chế những loại thực phẩm có chứa nhiều mỡ động vật, các chất kích thích... mà thay vào đó nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, các loại ngũ cốc...
• Tăng cường chức năng thải độc gan
• Thường xuyên kiểm tra hoạt động của tuyến giáp
• Xây dựng chế độ làm việc và nghỉ ngơi phù hợp, tích cực tập luyện thể thao
• Điều chỉnh cân nặng phù hợp

Tóm lại, u nang buồng trứng là căn bệnh phổ biến và thường gặp. Mặc dù tỉ lệ chị em bị mắc căn bệnh này đa phần là những khối u lành tính và ít có khối u ác tính. Tuy nhiên, để đảm bảo sức khỏe của bản thân cũng như hạn chế nguy hiểm bạn nên khám phụ khoa định kỳ để sớm phát hiện những dấu hiệu bất thường cũng như hạn chế nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa khác.